KOZAK KAPLAN KÖYÜ’NDE DOĞUM - SÜNNET – ASKERE GİTME VE ÖLÜM ADETLERİ

 
Doğum Adetleri:

*-Aşerme: Gelin gebe kalırsa zaman zaman bulantı hallerinden anlaşılır. Bazen de canı olmadık yiyecekler ister. Mevsimsiz meyve ve sebze sayıklamaya başlar. Damat, kaynana ve kaynata koşuştururlar, yaz günü dağların zirvesinden kar bulunup getirilir. Gelinin bir dediği iki edilmez, kaynanası bile kıskanmaya durur.

*-Lohusalık:Doğum sonrası gelin, loğusa bakımına alınır. Kalkmaz, gezmez, yemeği içeceği yatağına getirilir. Gelinle, bebekle kaynana ve yenge ilgilenir. Gelinin ağzı beş karıştır ve tafrasından geçilmez.

 
*-Çocuk Tuzlama: Bebek birkaç haftalık olunca tuzlaması yapılır. Önce ılık su ile hafif hafif yıkanır, sofra tuzu ile ovalanan bebek sarıp sarmalanır ve yarım saat sonra yine yıkanır. Bu bir tören niteliğinde olduğundan konu-komşu, hısım-akraba bakarlar, tuz tasına para atıp sağlık dilerler. Daha sonra hep birlikte yemekler yenir ve tören sona ermiş olur.

Tuzlamanın amacı, bebeğin terlemesine, kokmasına ve hastalık kapmasına engel olmak içindir.

*-Ad koyma:Oğlansa atasının, dedesinin; kız ise nenesinin adı öncelikli düşünülür. Beğenilen bir isim de anne ve baba tarafından önerilir. Karar verince imam çağrılır. Ya da evin bir büyüğü sağ kulağına ezan okur, sol kulağına kamet getirir. Daha sonra adı üç kes söylenir. Ardında dua yapılır ve ad koyma töreni tamamlanmış olur.

 
*-Doğduluk:Doğum yapmış gelini ve çocuğu ziyaret etmek ve hediyeler sunmak adettendir. Daha çok çocuğa giyecek gibi hediyeler alınır. Daha yakınları yaprak altın, maşallah, sarı lira getirip yastığına iğnelerler.

 
*-Kırklama:Bebek kır günlük olunca, kır taş toplanır, bebeğin yıkanacağı suya konulur. Kaynatılan su ılıştırılıp çocuk baştan ayağa yıkanır. Bu geçen kırk gün içinde bebek ve annesi yalnız bırakılmamış ve “kırk basması” önlenmiştir. Kırk basma: Bebeğin cinlerin baskısına girmesi, cinler tarafından değiştirilmesi demektir. Bu nedenle bebeğin başında kırk gün nöbet tutulur. İşte kırklama da kırk cine kırk taş ve bunun suyu ile yıkanmış olma, cinleri etkisiz hale getirme inancına dayanır.

 
*Kozak Kaplan Köyü’nde Sünnet Törenleri:

Üç ila on yaş arasındaki çocuklar gelenek gereği sünnet ettirilir.Kozak Kaplan köyünde sünnet düğünleri eskiden olduğu gibi günümüzde de genelde hafta sonları olur ve iki gün sürer

Hazırlıklar çok önceden başlar. Bazı ailelerin hazırlıkları 2 ay öncesinden, bazı ailelerin hazırlıkları 6 ay öncesinden başlar. Hazırlıklara bir sene önce başlayanlar bile olur.

Sünnet davetiye kartları bir ay öncesinden basılır ve insanlara dağıtılır. Bir hafta önce okuntu olur. Yarın herkes filancanın sünnet okuntusuna davetlidir şeklinde ilan verilir.Bir hafta önceki  sünnet okuntusunda akşam olunca köy halkı sünnet evine giderler ve ev sahiplerine hayırlı olsun denilir çay içilir ve kalkılır.

Salı çağrılan adamlarla birlikte oduna gidilir. Perşembe günü dana kesilir parçalanır ve dolaba konur. Cuma günü akşam Perşembe gününden kesilip dolaba konan danayı kuş başı doğrarlar. Yine Cuma günü akşam bu et doğrama işinden sonra yakın akrabalara ve özellikle et doğrayanlara ufak bir ikram olur. Ayrıca Cuma günü kadınlar sarma yaparlar, fıstık helvası kaynatırlar, yağmura önlem için çadırlar çekilir.

Cumartesi sabahtan yemekler fırınlara sürülür. Genelde güveç, balcan, kıymalı patates, sarma, karnı yarık vs fırınlarda pişen yemeklerdir. Bunun yanında turşu, makarna, salata ve çorba gibi yemekler de hazırlanır.

Öğlen olunca düğün sahibi akrabalara ve hizmet eden ayakçılara yemek ikramında bulunur.

Akşama doğru misafirler gelmeye başlarlar. Bu ara çocuk giydirilir ve gelen misafirlerin eli öptürülür. Bu el öpme işinde sünnet olan çocuğa amcası, dayısı, eniştesi veya yakın bir akrabası yardımcı olur. Akşamleyin misafirlerle birlikte köy halkına da yemek verilir.

Yemekten sonra, gece org başlar ve kına merasimi yapılır. Org ve kına merasimi köyün düğün salonunda yapılır. Burada ayrıca çeşitli oyunlar oynanır ve takı merasimi yapılır. Böylece kına merasimi bitmiş olur.

Pazar günü sabahleyin yine fırınlara yemekler vurulur. Ayrıca Pazar günü keşke de pişer. Sabahtan köylüler sünnet evine davetlidir diye ilan edilir. Sünnet olan çocuğa, öğleyin sünnet evine gelen köy halkının eli öptürülür.eli öpülen kişiler isterlerse sünnet olan çocuğa bahşiş verirler.

Pazar günü öğle namazından önce  sela ile birlikte camide  mevlit başlar. Mevlit bittikten sonra öğle namazı kılınır. Namaz çıkışında yemekler yenir. Yemek bittikten sonra ise köy içerisinde sünnet olan çocuk gezdirilir. Çocuk gezdirme olayında köyün bayraktarı bayrağı getirir. Çocuk genelde beygir üzerinde gezdirilir.  Duruma göre deve veya fayton da olabilir. Yine durumu iyi olan insanlar mehter takımı da getirebilir. Sünnet olan çocuk kalabalık ile birlikte cami etrafını turlarlar, daha sonra evin önüne gelindiğinde hoca burada kısa bir dua yapar. Hoca çocuğa dedelerinden ne istiyorsun diye soru sorabilir. Şartlara göre dedeler torunlarına bir şeyler vereceklerini vaad ederler.

Eskiden bu gezdirme işinden sonra çocuk eve odasına alınır ve tekbirler eşliğinde sünnetçi kişiler tarafından sünnet edilirmiş. Kesildiği anda horoz kesilir ve bardak atılırmış.Günümüzde ise bu kesim olayı merasimden evvela yapılır olmuş.

 
*Kozak Kaplan Köyü’nde Asker Uğurlama:

Kozak Kaplan köyünde askere gidecek olan gençleri özellikle yakın akrabaları on-on beş gün öncesinden akşam yemeğine davet ederler. Eğer zaman sıkışıklığı olursa öğle yemeklerine de davet ederler.

Son günün akşamı bu kez bütün köylü asker evine giderler. Orada misafirlere çay ikram edilir. Asker anne ve babasına “Allah kavuştursun” temennisinde bulunulur.

Askerin askere gideceği son gün geldiğinde şu saatte köy meydanında asker uğurlaması yapılacaktır şeklinde ilan verilir.

Son an geldiğinde, bütün köylü askere gidecek olan genci veya gençleri uğurlamak için köy meydanında toplanır. Köyün imamı bir asker duası yapar. Sonra askere gidecek olan kişi veya kişiler oraya gelen kişilerle vedalaşır büyüklerin ellerinden öperler.  Bu vedalaşma sırasında insanlar askere gidecek olan gençlerin ceplerine usulca yol harçlığı olsun düşüncesiyle üç beş kuruş para koyarlar. Anlatılanlara göre, bu parayla acemi birliğini bitirenler de olurmuş.

Kozak Kaplan  köyünde asker uğurlamaya hepsi olmasa da bazı kadınlar da gelir; yalnız kadınlar bütün bu olup bitenleri uzaktan izlerler, erkeklerin içine karışmazlar.

Anadolu’nun bir çok yerinde askere gidenin eline kına yakma adeti Kozak Kaplan  köyünde yoktur. Kına yakma adeti yaygın olmadığı gibi arkasından su dökme ve benzeri adetler de çok yaygın değildir.Ama nadiren de olsa su dökenler olabilir. Yine bazen gençlerin davul çıkardığı da olabilir.

Anlatılanlara göre eskiden askere gidecek olan gençler birliğine kadar götürülmezmiş. Günümüzde ise birliğine götürüp teslim etme adeti başlamıştır. Yine eskiden yemein merasimine de gitme söz konusu değilmiş. Günümüzde yemin merasimine de gelenek haline gelmiş durumdadır.

Her tarafta olduğu gibi, Kozak Kaplan köyünde de gençler askere giderken, asker ailesine Allah kavuştursun temennisinde bulunulur.

Askerden dönünce de gözün aydın denilir.Bunun haricinde herhangi bir karşılama töreni vs yapılmaz. Sadece yakın akrabaları askerin evine gidebilir. Köylü gitmez.

 
Kozak Kaplan Köyünde Cenaze töreni: Bir evde ölüm olunca tüm kadınlar avluya dolup çömelirler.erkekler de kapı önünde bekleşirler. Yakını olan erkekler, cenazenin başında nöbet tutarlar. Ölü yıkandıktan sonra mezarlık önündeki musalla taşına konur ve cenaze namazı kılınır. O gün, p evde yemek pişmez, süpürge yapılmaz.

Ölü çıkan evde yedinci gün mevlit okutulur. Bu genelde kadınlar arasında olur. Lokma döktüren de olabilir. Kırkıncı gün kadınlar arasında mevlit olur ve yine lokma döktürülür. Elli ikinci gün yine kadınlar arasında mevlit vs olabilir. Senesinde ise yıl hayrı veya kazan hayrı dedikleri daha büyük bir hayır yapılır. Mevlit bu kez camide hocalara okutturulur. Bütün misafirlere yemek verilir.